Pomnik Ofiar Ludobójstwa OUN-UPA na Kresach Wschodnich w Zielonej Górze

---

Historia

Pomnik, który powstał w 2009 roku, jest świadectwem żalu i pamięci po ofiarach ludobójstwa dokonanego przez OUN-UPA. Powstanie tego miejsca upamiętniającego wydarzenia z przeszłości było inicjatywą mieszkańców Łężycy, którzy zebrali się pod przewodnictwem Czesława Laski, lidera Stowarzyszenia „Pamięć Polskich Kresów”.

W 2009 roku zawiązał się Komitet Budowy, który miał na celu zrealizowanie pomnika. Projekt został wykonany przez członków społeczności lokalnej pod przewodnictwem Kazimierza Żurańskiego, głównego budowniczego. Od momentu jego powstania, co roku w październiku w Łężycy odbywają się uroczystości poświęcone pamięci ofiar Kresów Wschodnich.

W sierpniu 1945 roku do Łężycy przybyło 40 rodzin z Gniłowodów, wschodniego regionu dzisiejszej Ukrainy, które uciekły przed banderowcami, odpowiedzialnymi za brutalne mordy na Polakach już od wybuchu II wojny światowej. Przesiedleńcy przetrwali długą i trudną podróż, przemierzając trzy miesiące w towarowych wagonach.

W ramach budowy pomnika w 2010 roku wmurowano także urnę z ziemią z mogił ofiar w Gniłowodach, co stanowi symboliczne połączenie z miejscem ich tragicznych losów. W 2016 roku dodano wagon kolejowy, który przypomina o tułaczce mieszkańców Kresów, stając się stałym eksponatem muzealnym, gdzie organizowane są wystawy pamiątek kresowych.

W kolejnych latach pomnik zyskał nowe elementy upamiętniające. W 2018 roku na tablicy pojawił się wpis upamiętniający Węgrów, którzy wspierali Polaków w walce z ukraińskimi nacjonalistami. W 2022 roku odsłonięto trzy dodatkowe tablice, w tym dedykowaną siostrze zakonnej Longinie Trudzińskiej oraz sierot, którymi się opiekowała.

W 2023 roku tablice uczciły pamięć Czechów z Wołynia oraz mieszkańców wsi Parośl, zamordowanych przez UPA 9 lutego 1943 roku. Do symbolicznego grobu pomordowanych dodano ziemię z miejsc męczeństwa Polaków z Głęboczka w województwie tarnopolskim.

Przed monumentem ułożono z kostki brukowej kontur II Rzeczypospolitej, wzbogacony tabliczkami z nazwami najważniejszych miast. Co roku, w lipcu i na początku października, odbywają się tu specjalne uroczystości kresowe, organizowane przez Stowarzyszenie Pamięć Polskich Kresów.

Opis

Pomnik, który znajduje się w Zielonej Górze, ma na celu upamiętnienie ofiar ludobójstwa, jakie miało miejsce w latach 1939–1947, a którego sprawcami byli ukraińscy nacjonaliści z OUN-UPA. Miejsca takie jak Gniłowody oraz inne osady na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej stały się świadkami tych tragicznych wydarzeń.

Obelisk składa się z czterech elementów, na których umieszczono pierwotnie 49 nazwisk pomordowanych. Jest to wyjątkowy pomnik, uznawany za unikatowy na skalę kraju. Można go określić jako mauzoleum kresowe, bowiem upamiętnia on konkretne osoby, które utraciły życie w wyniku bezwzględnych ataków. Co roku dodawane są nowe tablice, które honorują kolejne ofiary, a ich liczba stale rośnie.

Jak do tej pory, odsłonięto tablice poświęcone takim miejscowościom jak Huta Pieniacka i Przebraże, a także dzieciom Kresów oraz nauczycielom. Należy również wspomnieć o Ormianach i Ukraińcach, którzy stracili życie, próbując ratować Polaków w obliczu katastrofy. Inscription na pomniku brzmi:

W HOŁDZIE OFIAROM LUDOBÓJSTWA DOKONANEGO W LATACH 1939-1947 PRZEZ OUN-UPA W GNIŁOWODACH ORAZ INNYCH MIEJSCOWOŚCIACH NA KRESACH WSCHODNICH II RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ.

---

Oceń: Pomnik Ofiar Ludobójstwa OUN-UPA na Kresach Wschodnich w Zielonej Górze

---