Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze

---

Historia

Zmienne losy

Książęta głogowsko-żagańscy, pełniąc rolę patronów, sprawowali władzę nad głównym kościołem parafialnym Zielonej Góry aż do roku 1427. To wtedy książę Henryk IX podjął decyzję o przekazaniu farę żagańskiemu konwentowi augustiańskiemu. W momencie, gdy ostatni z augustiańskich proboszczów, Paweł Lenberg, przeszedł na luteranizm w 1544 roku, kościół znalazł się w rękach protestantów. Zawirowania związane z wojną trzydziestoletnią w pierwszej połowie XVII wieku wpłynęły na losy kościoła św. Jadwigi oraz na toczące się spory dotyczące prawa do korzystania z cmentarza przylegającego do ewangelickiego kościoła św. Trójcy. Po zawarciu pokoju westfalskiego, 1651 roku, ostatni pastor ewangelicki opuścił Zieloną Górę, a obie świątynie stały się własnością katolików.

Katastrofy

Historia kościoła jest naznaczona wieloma tragediami, w tym jednym z najważniejszych wydarzeń, jakim był pożar w 1419 roku, który zniszczył pierwotną konstrukcję. W jego miejsce powstała ceglana budowla, której halowa bryła jest widoczna do dzisiaj. Zachowane elementy gotyckie, które można dostrzec w elewacji, przyporach, południowym portalu oraz niektórych oknach w ich charakterystycznym ostrołukowym kształcie, dodają kościołowi historycznego wymiaru. Również wewnątrz świątyni zachowały się gotyckie arkady, łuk tęczowy oraz portale. Kościół przeszedł przez kolejne pożary, w tym wielki pożar miasta w 1582 roku, który zniszczył również kościół św. Jana, runęło sklepienie, a następne kataklizmy miały miejsce w 1627 oraz 1651 roku. Po ostatnim pożarze odbudowa trwała aż ćwierć wieku, w czasie której zmodernizowano architekturę, zmieniając okna oraz dach.

Rok 1776 przyniósł kolejną katastrofę, gdy wieża kościoła zawaliła się, co pociągnęło za sobą zniszczenie fragmentów ścian prezbiterium oraz nawy północnej. Prace budowlane trwały do 1780 roku, a nowy dach zyskał nieco odmienny kształt, co wpłynęło na ogólne proporcje budowli. W 1832 roku dodano klasycystyczną wieżę, która zyskała taras oraz kopułę, przez co wzbogaciła współczesny wizerunek kościoła.

XX wiek

Z pozoru spokojniejszy okres dla kościoła nastąpił w XX wieku. W dniach 3–5 maja 1952 roku, Zielona Góra miała zaszczyt gościć prymasa Polski, abp. Stefana Wyszyńskiego, który udzielił sakramentu bierzmowania w kościele św. Jadwigi. W 1992 roku papież Jan Paweł II w bulli Totus Tuus Poloniae ogłosił reorganizację administracyjną Kościoła w Polsce, ustanawiając diecezję zielonogórsko-gorzowską, której stolicę przeniesiono z Gorzowa Wielkopolskiego do Zielonej Góry, a kościół św. Jadwigi podniesiono do rangi konkatedry. Dzień 7 czerwca 1992 roku stał się historycznym momentem dla tej świątyni.

12 września 1993 roku miało miejsce wprowadzenie biskupa Adama Dyczkowskiego do konkatedry. Ten moment zapisał się na kartach historii jako pierwszy ingres w dziejach zielonogórskiej konkatedry. Równocześnie w 1993 roku utworzono Zielonogórską Kapitułę Kolegiacką pw. św. Jadwigi przy konkatedrze.

XXI wiek

Rok 2012, z okazji rozpoczęcia Roku Wiary oraz odpustu św. Jadwigi Śląskiej, biskup Stefan Regmunt dokonał poświęcenia drzwi spiżowych, które stanowią główne wejście do zielonogórskiej konkatedry. W 2014 roku zakończyła się renowacja Kaplicy Ogrójcowej, w której zaprezentowano zachowane fragmenty fresków przedstawiających sceny z Ogrójca. Kaplica ta w latach 1968–2008 służyła miejscowej wspólnocie greckokatolickiej jako miejsce modlitwy. Wyjątkowym wydarzeniem był dzień 16 października 2017 roku, kiedy biskup Tadeusz Lityński poświęcił pomnik św. Jadwigi, z okazji 750-lecia kanonizacji tej świętej, który został postawiony tuż obok konkatedry. W dniu 13 sierpnia 2022 roku w konkatedrze miały miejsce historyczne święcenia biskupie ks. kan. Adriana Puta, proboszcza parafii konkatedralnej, co zostało uznane za pierwszą sakrę biskupią w Zielonej Górze.

Wyposażenie

Kiedy patrzymy na wyposażenie kościoła św. Jadwigi, dostrzegamy barokowy chór, który pochodzi z XVII wieku. Jego piękne malowane przedstawienia świętych dodają wyjątkowego charakteru tej świątyni. Warto również zwrócić uwagę na renesansową kutą kratę, która znajduje się przy wejściu do Kaplicy Oliwnej. Zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz tego miejsca możemy znaleźć licznie zachowane zabytkowe płyty nagrobne w stylu barokowym i renesansowym.

Interesującym elementem wnętrza jest główny ołtarz, który ozdabia tryptyk przedstawiający tajemnice różańca. Został on konsekrowany w 1978 roku, co świadczy o jego duchowym znaczeniu. Na południowej stronie konkatedry, uwagę zwraca figura św. Jana Nepomucena, uznawana za najstarszy pomnik w mieście, który dodaje historycznego uroku tej okolicy.

---

Oceń: Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze

---