Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej, położony w Zielonej Górze, jest znakomitym przykładem architektury, której historia sięga lat 1746–1748. Jest to jeden z najstarszych kościołów w tym regionie, zbudowany na planie krzyża, co nadaje mu wyjątkowy charakter oraz znaczenie w miejscowej tradycji religijnej.
Od 1987 roku jego status został podniesiony do rangi kościoła parafialnego, co oznacza, że stał się on centralnym punktem życia duchowego dla lokalnej społeczności.
Historia
Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze jest miejscem o bogatej historii, która sięga czasów po wojnie śląskiej. Po zakończeniu konfliktu, pruskie władze przywróciły wolność religijną protestantom, co skutkowało decyzją o budowie nowej świątyni. W krótkim czasie powstał komitet budowy, na czele którego stanęli prominentni ludzie, tacy jak burmistrz Christoph Fredrich Benjamin Kaufmann oraz pierwszy pastor, Friedrich Martin Frisch.
Okres ewangelicki
W sierpniu 1745 roku rozpoczęły się prace związane z przygotowaniem terenu pod nową budowlę. Już we wrześniu tego samego roku wytyczono obiekt, a kamień węgielny został położony w obecności lokalnych władz. Do 20 października 1747 roku wzniesiono mury, które zbudowano z cegieł i kamieni pochodzących z rozbieranych fortyfikacji miejskich. Jak istotne było to wydarzenie dla społeczności lokalnej, świadczy uroczyste poświęcenie świątyni, które miało miejsce 15 grudnia 1748 roku.
Początkowo kościół nie posiadał wieży, jednakże projekt przewidywał jej budowę w przyszłości. To marzenie urzeczywistniło się dopiero w 1828 roku, kiedy to wieża została dodana do struktury świątyni. Dwadzieścia jeden lat później, w 1929 roku, na wieży zainstalowano zegar, który został wyprodukowany w Berlinie.
Okres katolicki
Po zakończeniu II wojny światowej nastąpiły istotne zmiany w zarządzaniu świątynią. Była ona przejęta przez katolików i 1 grudnia 1946 roku została poświęcona jako kościół katolicki, otrzymując wezwanie Matki Bożej Częstochowskiej. Świątynia została włączona do parafii św. Jadwigi w Zielonej Górze, co otworzyło nowy rozdział w jej historii.
W dniu 5 listopada 1966 roku w kościele Matki Bożej Częstochowskiej miały miejsce wspólne obchody Milenium chrztu Polski, w których brały udział obie zielonogórskie parafie: św. Jadwigi oraz Najświętszego Zbawiciela. Uroczystości zgromadziły ponad 15 000 obywateli, a jednym z najważniejszych momentów była homilia wygłoszona przez metropolitę krakowskiego, ks. arcybiskupa Karola Wojtyłę.
Przed wyjazdem na diecezjalne uroczystości Sacrum Poloniae Millenium, 6 listopada 1966 roku, poranną Mszę Świętą poprowadził ówczesny arcybiskup, który później stał się papieżem – Janem Pawłem II. W dniu 26 sierpnia 1987 roku, biskup Józef Michalik ustanowił przy tej świątyni parafię Matki Bożej Częstochowskiej.
Warto również wspomnieć o ceremonii odbywającej się przed każdą poranną Mszą Świętą, polegającej na odsłonięciu obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Obserwowany jest wzór podobny do czynności, jakie mają miejsce w sanktuarium na Jasnej Górze. Zasłonięcie obrazu odbywa się z kolei po Mszy Świętej wieczornej oraz odśpiewaniu apelu jasnogórskiego.
Architektura
W sercu Zielonej Góry leży dawna świątynia protestancka, znana jako Ogród Chrystusowy (niem. Zum Garten Christi), która została wzniesiona w klasycznym stylu barokowym. Praca nad tą wyjątkową budowlą została zrealizowana przez budowniczego o nazwisku Lipoldt oraz cieślę Fischera.
Wnętrze kościoła zachwyca wieloma niezwykłymi elementami wystroju, a wśród nich wyróżniają się:
- ołtarz główny z 1749 roku, który został ufundowany przez cech sukienników, utrzymany jest w stylu regencji i stworzony przez nieznanych mistrzów z Wrocławia,
- kamienna chrzcielnica w stylu rokokowym, sięgająca 1755 roku,
- drewniana przegroda Cancelhum, oddzielająca prezbiterium od nawy głównej, z 1747 roku,
- organy, które pochodzą z 1906 roku,
- barokowy prospekt organowy z 1752 roku, wykonany z drewna,
- ambona, również drewniana, w stylu regencji z połowy XVIII wieku, wsparta na słupie w kształcie pnia palmy, która stanowi dar młynarza z Krępy,
- liczne epitafia z okresu baroku i rokokowego.
Wnętrze kościoła Pierwszego Zboru jest przykładem architektury, która zachwyca kompozycją. Wnętrze jest nakryte stropem belkowym i otoczone empory o trzech kondygnacjach, opartymi na słupach z dekoracyjnymi kapitelami. Na elewacji widoczna jest typowa dla tego stylu konstrukcja szachulcowa, podczas gdy od frontu, w kierunku wieży, znajduje się murowana elewacja, rozdzielona na trzy kondygnacje. Wieża, dzieląc się na dwie części, ma boniowaną górną część nad mansardowym dachem, a dolna część jest czworokątna, podczas gdy wyższa ma ścięte naroża, które wieńczy taras oraz ośmioboczna iglica.
Przypisy
- GrzegorzG. Biszczanik GrzegorzG., ZIELONA GÓRA: Miejscy urzędnicy walczą o kościół! [Nieznana Zielona Góra] [online], wZielonej.pl, 15.12.2022 r. [dostęp 05.05.2023 r.]
- 55 lat temu abp Karol Wojtyła odwiedził Zieloną Górę [online], niedziela.pl, 05.11.2021 r. [dostęp 05.11.2021 r.]
- Zarys dziejów parafii pw. Najświętszego Zbawiciela – Najświętszy Zbawiciel [online], sites.google.com [dostęp 12.11.2020 r.]
- RafałR. Reczek RafałR., Millenium w Zielonej Górze w dokumentach archiwalnych. Proces badawczy, „Studia Zachodnie”, 17, 2015 r.
- Oficjalna strona parafii pw. Matki Bożej Częstochowskie.
- Gustaw Antonowicz, Województwo zielonogórskie, Wyd. Krajowa Agencja Wydawnicza 1981, s. 105.
- Antoni Worobiec, Zielona Góra i okolice, przewodnik, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1980 r., s. 31.
- Władysław Korcz, Województwo zielonogórskie. Przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1971 r., s. 83.
- Zdzisław Janek, Zielona Góra 2001–2002, plan miasta, ISBN 83-7000-725-2.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół Najświętszej Maryi Królowej Polski w Zielonej Górze | Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Zielonej Górze | Kościół św. Alberta Chmielowskiego w Zielonej Górze | Kościół św. Antoniego w Zielonej Górze | Parafia Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze | Parafia Najświętszej Trójcy w Zielonej Górze | Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Zielonej Górze | Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej w Zielonej Górze (Zatonie) | Kościół Najświętszej Trójcy w Zielonej Górze | Kościół św. Urbana I w Zielonej Górze | Parafia Ducha Świętego w Zielonej Górze | Konkatedra św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze | Kościół Najświętszego Zbawiciela w Zielonej Górze | Kościół św. Mikołaja w Zielonej Górze | Kościół ewangelicko-augsburski w Zielonej Górze | Kościół św. Marcina w Zielonej GórzeOceń: Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Zielonej Górze