Stary Kisielin

---

Nazwa

Historyczne źródła związane z miejscowością wskazują na jej bogate dziedzictwo. W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, który został opublikowany w latach 1880–1906, można znaleźć odniesienie do wsi pod nazwą Polnisch Kessel. Dodatkowo, z dokumentów z 1430 roku wynika, że miejscowość była znana jako Pollnisch Keyslaw.

Również niemiecki leksykon geograficzny Neumana z 1905 roku notuje tę samą nazwę, Polnisch Kessel. Warto zauważyć, że w alfabetycznym spisie miejscowości Śląska, który powstał w 1830 roku, również ukazuje się jako Polnisch Kessel w wydaniu przez Johanna Knie.

Po dojściu do władzy nazistów w Niemczech, w 1937 roku administracja III Rzeszy zdecydowała się na usunięcie członu Polnisch i zmieniła nazwę na Altkessel. Po zakończeniu II wojny światowej, 12 listopada 1946 roku, Polska administracja ustaliła nową polską nazwę – Stary Kisielin.

Pochodzenie nazwy Kisielin ma swoje korzenie w staropolskim słowie „kysiel”, oznaczającym szałas. Przymiotnik „polski” wskazuje na pierwotne zasiedlenie tej okolicy przez ludność polską, co było istotne w kontekście różnic z pobliskim Nowym Kisielinem, który powstał na skutek kolonizacji. Dzięki temu możemy lepiej zrozumieć znaczenie i historię związane z tą miejscowością.

Historia

Historia Starego Kisielina jest fascynującą opowieścią, w której można dostrzec istotne procesy urbanizacyjne. Przed przekształceniem w część Zielonej Góry, miejscowość ta była niezależną wsią. Powstała prawdopodobnie przed założeniem sąsiedniego Nowego Kisielina, ale jej pierwsze wzmianki pochodzą z dokumentu księcia Henryka XI z dnia 19 listopada 1471 roku, w którym potwierdzono własność Heinzego Schoffa z Przytoku. W tym historycznym kontekście, Stary Kisielin występuje również pod nazwą Polnisch Kessel, co jest związane z osiedlaniem się we wsi kolonistów pochodzących z Wielkopolski i Śląska.

To panowanie kolonistów w tamtym okresie można tłumaczyć brakiem własnego kościoła. Warto zauważyć, że Stary Kisielin był uznawany za dobro rycerskie. Kolejny dokument, wydany przez polskiego księcia, Zygmunta I Starego, w dniu 19 lipca 1503 roku, informuje, że miejscowość ta znajdowała się w posiadaniu Kaspara Schoffa. Należy ponadto dodać, że już w listopadzie 1504 roku opat żagański podjął decyzję o zastawieniu Starego Kisielina z Chynowem i Wilkanowem. Taki krok sugeruje, iż przynajmniej część wsi zaczęła podlegać zielonogórskiemu probostwu. Ta zmiana nastąpiła na podstawie testamentu pana von Waldau, lecz temporalne szczegóły pozostają niejasne. Co istotne, probostwo nie miało na własność, a jedynie prawo do użytkowania terenu.

W dalszych latach Stary Kisielin przeszedł kolejno w ręce rodzin Tschammer i Burkersdorf, jednak około 1591 roku Joachim von Stentsch z Przytoku dokonał konsolidacji wsi w jeden majątek. Rodzina ta z kolei sprzedała w 1712 roku miejscowość Baltazarowi von Stoschowi. Pomimo bliskości kościoła w Nowym Kisielinie, Stary Kisielin przynależał do parafii w Zielonej Górze, a później do Raculi.

W czasie reformacji był to czas, kiedy ludność przyjęła wyznanie luterańskie. Zgodnie z postanowieniami Pokoju westfalskiego w 1648 roku, wiele lokalnych parafii wróciło pod kontrolę katolicką, a Stary Kisielin wciąż pozostawał w granicach parafii Racula. To spowodowało liczne napięcia oraz nieporozumienia dotyczące podziału obowiązków między sąsiednimi miejscowościami, gdyż luterańska większość kierowała się w stronę kościołów w okolicach Czerwieńska i Cigacic. Po zajęciu Śląska przez Prusy, luteranie zyskali możliwość prowadzenia nabożeństw w spokojny sposób, a Stary Kisielin w 1778 roku został przyporządkowany zborowi w Przytoku.

Współczesne wydarzenia pokazują, że w roku 1871 w Starym Kisielinie zbudowano linię kolejową. Z kolei pod koniec XIX wieku powstała wieś Jany, która stawała się kolonialnym przedłużeniem Starego Kisielina. W deklaracji administracyjnej od 1975 do 1998 roku, ta miejscowość była inkorporowana w granice województwa zielonogórskiego.

Atrakcje

Na terenie osiedla znajduje się winnica „Julia”, która oferuje możliwość degustacji lokalnych win, co stanowi wspaniałą okazję do poznania regionalnych smaków.

Dodatkowo, dostępny jest również tor kartingowy, idealny dla miłośników adrenaliny i szybkiej jazdy.

Zabytki

W rejestrze zabytków województwa ujawnione są istotne obiekty, świadczące o bogatej historii regionu.

• zespół pałacowy, datowany na XVIII i XIX wiek,
• park,
• folwark,
• stajnia.

Wśród najważniejszych z tych obiektów znajduje się zespół pałacowy, który został zbudowany dzięki staraniom Carla Ludwiga von Stoscha między 1837 a 1838 rokiem. Pałac, na który składa się murowana rezydencja wraz z towarzyszącymi budynkami folwarcznymi, zaprojektowany został jako piętrowy budynek w kształcie prostokąta i przykryty dwuspadowym dachem.

W latach 1896–1897 budowla uległa znacznemu powiększeniu dzięki hrabiemu Felixowi Georgowi von Stoschowi, co nadało jej formę przypominającą literę „T”. W obrębie pałacu można dostrzec dwa piętrowe skrzydła oraz wyższy ryzalit umiejscowiony centralnie w elewacji frontowej, gdzie znajduje się główne wejście.

Pałac jest bogato zdobiony różnorodnymi detalami architektonicznymi, w tym uszakowatymi obramieniami okien z trójkątnymi naczółkami, gzymsami oraz boniowaniem. Na bocznej elewacji umieszczone zostały herby rodów Stoschów i Massenbachów. Wnętrze pałacu zachowało wiele elementów historycznego wystroju i wyposażenia, jak klatka schodowa z 1838 roku, stolarka drzwiowa, kominek z herbem rodu von Stosch oraz sztukateria sufitowa.

Warto podkreślić, że pałac w czasie II wojny światowej przetrwał w dobrym stanie. Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku, obiekt był użytkowany przez wojsko radzieckie oraz Państwowe Gospodarstwo Rolne. Następnie, w latach 1959–2013, pełnił funkcję siedziby Archiwum Państwowego w Zielonej Górze.

---

Oceń: Stary Kisielin

---