Zbyszek Godlewski

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Zbyszek Godlewski był synem Eugeniusza i Izabeli. Jako dziecko kapitana Ludowego Wojska Polskiego, jego życie towarzyszyło wielu przeprowadzką, co wiązało się z wojskową służbą jego ojca. Mieszkał w takich miastach jak Zielona Góra, Żagań, Łódź oraz Elbląg. W 1970 roku ukończył szkołę zawodową, a następnie znalazł zatrudnienie w Stoczni Gdyńskiej, gdzie jego praca obejmowała rozładunek statków.

Śmierć i pogrzeb

Niestety, tragiczny los Zbyszka nastał 17 grudnia, kiedy to został zastrzelony przez żołnierzy LWP około godziny 6:00. Incydent miał miejsce w pobliżu przystanku Szybkiej Kolei Miejskiej oraz Gdyni Stoczni, tuż po przyjeździe do pracy z Elbląga. W chwili jego śmierci miał jedynie 18 lat. Po tragicznym zdarzeniu, tłum protestujących niósł jego ciało na drzwiach, maszerując ulicami Gdyni. Ciało Zbyszka złożono pod urzędnik miejski, gdzie lekarz potwierdził jego zgon, a zwłoki przewieziono do szpitala w Redłowie.

Gdyński fotograf, Edmund Pelpliński, uwiecznił moment, w którym mężczyźni nieśli ciało młodego robotnika, co stało się później symbolem wydarzeń z grudnia ’70. Ojciec Zbyszka zauważył, że na jego pokrwawionym swetrze widniały trzy dziury, które mogły być efektem postrzelenia – dwie w okolicy brzucha oraz jedna w klatce piersiowej. W programie „Kadry sprzed lat” wspomniał, że syn mógł również zostać postrzelony w głowę, prawdopodobnie w skutek rykoszetu. Pogrzeb odbył się 20 grudnia 1970 roku, nocą, na cmentarzu w Gdańsku-Oliwie, bez możliwości pożegnania się rodziny z ciałem. Z inicjatywy najbliższych, w marcu 1971 roku przeniesiono je na cmentarz w Elblągu.

Warto zauważyć, że Zbyszek Godlewski nie był obiektem zainteresowania komunistycznej Służby Bezpieczeństwa, a w dokumentach zachowanych w Instytucie Pamięci Narodowej nie odnaleziono akt związanych z jego osobą w ramach jakiejkolwiek sprawy operacyjnej. Jego nazwisko, jednakże, pojawiło się w późniejszych materiałach dokumentujących wydarzenia grudniowe.

Upamiętnienie

Po zakończeniu okresu Polski Ludowej, inicjatywy mające na celu upamiętnienie Zbyszka Godlewskiego zaczęły nabierać rozmachu w jego rodzinnych stronach. W Elblągu, gdzie się wychował, jedna z ulic otrzymała jego imię, co stanowi symboliczne docenienie jego życia i dokonań.

Nie tylko Elbląg postanowił uczcić jego pamięć, ale również Zielona Góra, miejsce jego narodzin, zrealizowała ten szczytny cel. Ulica w tym mieście, która została poświęcona Zbigniewowi Godlewskiemu, wskazuje na jego znaczenie dla społeczności, w której dorastał oraz spędził ostatnie wakacje swojego życia.

Dodatkowo, 17 grudnia 2020 roku miała miejsce ważna ceremonia odsłonięcia tablicy, która upamiętnia Zbigniewa Godlewskiego. Tablica znajduje się na ścianie Szkoły Podstawowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gałkowie Dużym, gdzie Zbyszek był uczniem. Wydarzenie to podkreśla, jak głęboko zakorzeniona jest pamięć o nim w lokalnej społeczności.

Odznaczenia

W dniu 17 grudnia 2008, w trakcie obchodów 38. rocznicy Grudnia 70, Zbyszek Godlewski został pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. To wyróżnienie przyznano mu za jego znaczące zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce.

Następnie, w dniu 19 listopada 2015, otrzymał kolejne odznaczenie – Krzyż Wolności i Solidarności. To wyróżnienie miało na celu uhonorowanie jego zasług w dziedzinie niepodległości oraz suwerenności Polski, a także w zakresie poszanowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Janek Wiśniewski

Historia Janka Wiśniewskiego zostaje uwieczniona w balladzie, która przyciąga uwagę swoimi emocjonalnymi i dramatycznymi treściami. Młody mężczyzna, niosący na drzwiach przez miasto, stał się inspiracją dla Krzysztofa Dowgiałły, który napisał tekst piosenki o tym smutnym wydarzeniu. Dowgiałło, nie mając wiedzy na temat imienia ani nazwiska ofiary, zdecydował się na użycie zupełnie przypadkowego imienia, tworząc legendę Janka Wiśniewskiego.

W grudniu 1990 roku, ten fikcyjny bohater zyskał niezwykłe wyróżnienie, stając się patronem jednej z ulic w Gdyni. Ulica ta znajduje się blisko stacji kolejowej, gdzie tragicznie zmarł Zbyszek Godlewski. I nie tylko w Gdyni, ale także w Pruszczu Gdańskim, jego imię zdobi nazwę ulicy, co podkreśla znaczenie tej postaci w polskiej historii.

Film

W produkcji filmowej Czarny Czwartek rolę Janka Wiśniewskiego z powodzeniem odegrał Tomasz Ziętek. Jego występ przyciąga uwagę widzów i nadaje filmowi niezwykłego klimatu.

Natomiast w filmie Psy przedstawione są postacie funkcjonariuszy UB, które w sposób kpiący komentują dramat Zbyszka Godlewskiego, wykonując w trakcie niesienia swojego nietrzeźwego towarzysza „Balladę o Janku Wiśniewskim”. Takie sceny pokazują brutalną rzeczywistość tamtych czasów oraz przyczyniają się do silnych emocji, jakie wywołuje ta produkcja.

---

Oceń: Zbyszek Godlewski

---