Zielona Góra Główna to kluczowa stacja kolejowa zlokalizowana w centralnej części Zielonej Góry, dumnie obsługująca PKP Intercity oraz Polregio, które stanowią nie tylko krajowe, ale również międzynarodowe połączenia. Jest to stacja, która odprawia największą ilość pociągów w regionie, co podkreśla jej znaczenie w lokalnej sieci transportowej.
Zgodnie z klasyfikacją PKP, stacja ta uzyskała kategorię dworca wojewódzkiego, co wskazuje na jej istotną rolę w obsłudze ruchu pasażerskiego. Historia Zielonej Góry Głównej sięga czasów powojennych; w 1946 roku stacja funkcjonowała pod nazwą Zielonagóra, aby rok później przyjąć obecną nazwę Zielona Góra Główna, która została oficjalnie przywrócona w grudniu 2018 roku.
Ruch pasażerski
W kontekście ruchu pasażerskiego w Zielonej Górze, analizujemy roczną wymianę pasażerów oraz ich średnią ilość na dobę. Zestawienia danych pomagają lepiej zrozumieć zmieniające się tendencje w korzystaniu z transportu publicznego.
| Rok | Roczna wymiana | Pasażerowie na dobę | Lokalizacja w Polsce |
|---|---|---|---|
| 2017 | 1 460 000 | 4 000 | 61 |
| 2018 | 1 610 000 | 4 400 | – |
| 2019 | 1 750 000 | 4 800 | 60 |
| 2020 | 1 020 000 | 2 800 | 60 |
| 2021 | 1 350 000 | 3 700 | 60 |
| 2022 | 2 170 000 | 5 700 | 67 |
Historia
Historia dworca głównego i kolei w mieście
Historia stacji kolejowej w Zielonej Górze sięga roku 1871, kiedy to rozpoczęła swoją działalność. Pierwszy pociąg zatrzymał się na tym dworcu 1 października tego samego roku. W tamtym czasie Zielona Góra, znana wówczas jako Grünberg, była jedynie małym miastem, co wpłynęło na niewielkie rozmiary jej dworca. Po zakończeniu II wojny światowej, w wyniku nadania miastu statusu wojewódzkiego, wzrosła liczba mieszkańców, co wymusiło modernizację istniejącej infrastruktury.
W latach 60. XX wieku stary, dziewiętnastowieczny budynek dworca został zastąpiony nowocześniejszą halą. Dodano również dwa nowe perony, które zlokalizowane były kilkadziesiąt metrów na wschód od poprzednich, a istniejący peron 4 przestał funkcjonować w latach 80. XX wieku. Wzrost ruchu kolejowego i drogowego spowodował konieczność budowy wiaduktu, który poprowadził ulicę Sulechowską, zastępując dotychczasowe skrzyżowanie z torami biegnącymi przy dworcu.
Nowy budynek dworcowy został oddany do użytku w 1902 roku. Charakteryzował się całkowitym wykończeniem z czerwonej cegły, co było typowe dla budynków kolejowych tamtej epoki. Dwu piętrowy gmach miał dach o niskim nachyleniu pokryty papą i był zakończony charakterystycznymi okapami. Funkcjonalny rozkład pomieszczeń podzielił obiekt na dwie strefy: parter przeznaczony dla podróżnych oraz piętro, gdzie mieściły się biura i pomieszczenia techniczne.
Na parterze zlokalizowano kasy biletowe, poczekalnię oraz lokale gastronomiczne, w tym dwie restauracje i kawiarnię. Budynek był podpiwniczony, a jego elewacja frontowa była niemal symetryczna, z delikatnym zakłóceniem po stronie wschodniej. Gmach był usytuowany równolegle do torów, w kierunku wschód-zachód. Jego bryła składała się z czterech części: dwóch wyższych, które były ustawione szczytowymi ścianami względem osi centralnej.
Część centralna, nieco niższa od bocznych, miała dach o kalenicy równoległej do torów oraz elewację z siedmioma osiami okiennymi od strony placu. Wyższe, boczne części budynku charakteryzowały się trzema osiami okiennymi. Najniższa część od wschodu miała tylko dwie osie, a całość budynku wykonano z cegły i ceramiki. Bogaty detal architektoniczny obejmował półkoliste zakończenia okien parteru, ceramiczne oczka nadproży oraz dekoracyjne fryzy i lizeny narożne, które podkreślały symetrię elewacji.
Przed budynkiem stworzono plac dla dorożek, a w późnych latach zrealizowano tam również przystanek dla tramwajów konnych, co dodatkowo podkreślało znaczenie tej stałej komunikacji.
Inne stacje kolejowe w Zielonej Górze
W przeszłości w Zielonej Górze funkcjonował również drugi dworzec, który był częścią tzw. kolei szprotawskiej. Był to dworzec Zielona Góra-Górne Miasto (Grünberg-Oberstadt), ulokowany w okolicy obecnej ulicy Ogrodowej. Po wojnie trasa kolei szprotawskiej została zamknięta, a budynek dworca, który praktycznie nie działał od połowy lat 30. XX wieku, przekształcono w kamienicę mieszkalną.
Nowy dworzec główny
W latach 60. XX wieku podjęto decyzję o wyburzeniu starego dworca w Zielonej Górze i zbudowaniu nowego, który zrealizowano według projektu mgr. inż. arch. Zbigniewa Kłopockiego. Nowy dworzec został uroczyście otwarty 30 kwietnia 1970 roku. Następnie przeszedł gruntowny remont w latach 2004-2012, który zakończył się 16 sierpnia 2012 roku. Prace remontowe były podzielone na trzy etapy, z całkowitym kosztem wynoszącym około 7 milionów złotych, obejmującym m.in. modernizację oświetlenia oraz instalację automatycznych drzwi wejściowych, a także umieszczenie informacji „DWORZEC KOLEJOWY” nad wejściem.
Infrastruktura
Dworzec
Budynek, w którym mieści się dworzec, jest usytuowany przy ulicy Dworcowej 32c. Dojazd do tej lokalizacji możliwy jest za pomocą licznych linii autobusowych, które obsługują różne części Zielonej Góry.
Modernizacja dworca i peronów (2015–2018)
W dniu 21 maja 2015 roku firma PKP PLK podpisała umowę z przedsiębiorstwem ZUE, której celem była kompleksowa renowacja stacji. Projekt obejmował remont wielu torów, trzech peronów, przejścia pod torami, a także pobliskiego wiaduktu oraz przejazdu kolejowo-drogowego. W ramach modernizacji planowano również zainstalowanie wind osobowych oraz wprowadzenie systemu dynamicznej informacji dla podróżnych.
W grudniu 2016 roku zakończono pierwszy etap przekształceń na stacji Zielona Góra. W ramach tej fazy zmodernizowano trzy istniejące perony oraz utworzono nowy peron – 1a. Dokonano także modernizacji przejścia podziemnego, a przy każdym z jego wyjść zainstalowano windy dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Dodatkowo, na peronach oraz w hali dworcowej zainstalowano nowoczesny system dynamicznej informacji pasażerskiej.
Rok 2017 rozpoczął drugi etap modernizacji stacji Zielona Góra. W tym czasie zamontowano wiaty peronowe, a także wydłużono przejście podziemne do pobliskiej przychodni Aldemed.
Na przełomie lipca i sierpnia 2018 roku rozpoczęto montaż wiat peronowych, które połączyły główny dworzec z nowym centrum przesiadkowym zlokalizowanym przy ulicy Bema.
Linie kolejowe
- 273 Wrocław Główny – Szczecin Główny,
- 370 Zielona Góra Główna – Żary,
- Zielona Góra Główna – Szprotawa (linia rozebrana).
System informacji pasażerskiej
Na stacji zainstalowano zaawansowany system informacji pasażerskiej, który obejmuje między innymi:
- urządzenia nagłaśniające,
- elektroniczne wyświetlacze w technologii ciekłokrystalicznej,
- tablice informacyjne z czasami przyjazdów i odjazdów pociągów,
- zegary oraz tablice z rozkładem jazdy.
Połączenia kolejowe
Stacja Zielona Góra Główna, według rozkładu jazdy obowiązującego od 10 grudnia 2023 roku, obsługiwana jest przez szereg pociągów.
| Przewoźnik | Stacja docelowa | _ | Przewoźnik | Stacja docelowa |
|---|---|---|---|---|
| PKP Intercity |
| POLREGIO |
|
Dojazd komunikacją miejską
Do dotarcia na dworzec główny dostępne są autobusowe linie komunikacji miejskiej, które obsługują wszystkie części Zielonej Góry. Dzięki temu można z łatwością zaplanować swój transport do tej lokalizacji, niezależnie od punktu wyjścia.
Pozostałe obiekty w kategorii "Stacje i przystanki":
Zielona Góra Stary Kisielin | Zielona Góra Przylep | Zielona Góra Nowy KisielinOceń: Zielona Góra Główna